Od 4 września tego roku obowiązują znowelizowane przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tj. Dz.U. 2018.419).

Całkowicie znowelizowany został art. 11 tejże ustawy, wprowadzając po pierwsze nową definicję „tajemnicy przedsiębiorstwa”, a także redefiniując pojęcie „czynu nieuczciwej konkurencji”.

Powyższe, wynikało z konieczności implementacji do porządku prawnego RP dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z dnia 8 czerwca 2016 roku w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystaniem i ujawnianiem.

Przed implementacją: czynem nieuczciwej konkurencji było przekazywanie, ujawnianie lub wykorzystywanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagrażało lub naruszało interes przedsiębiorcy.

Po dokonanej implementacji tj. wejściu w życie znowelizowanej ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji: każde ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji, stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, niezależnie od tego przez kogo dokonane, będzie czynem nieuczciwej konkurencji, jeżeli do ujawnienia, wykorzystania lub pozyskania doszło bez zgody uprawnionego i jeżeli spełnione zostaną pozostałe przesłanki z art. 11 ust. 3, 4 i 5 ustawy.

Zwróćmy przy tym uwagę na rzecz następującą: mianowicie dotychczas, aby dane działanie mogło być uznane za czyn nieuczciwej konkurencji musiało dojść do ujawnienia, wykorzystania lub przekazania cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. Tym samym, nie wystarczyło samo ich pozyskanie przez osobę nieuprawnioną. Obecnie, czynem tym będzie już samo w sobie pozyskanie cudzych informacji, stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, niezależnie od tego czy dojdzie do ich następczego ujawnienia czy też wykorzystania.

Oczywiście, dla penalizacji powyższych działań i skutecznego dochodzenia roszczeń, pokrzywdzony przedsiębiorca nadal będzie musiał wykazać, że poprzez czyn nieuczciwej konkurencji jego interes jako przedsiębiorcy został zagrożony lub naruszony, przy czym – należy podkreślić – jeżeli ten czyn będzie polegał na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa, przedsiębiorca obecnie będzie mógł się domagać także m.in., aby sąd zobowiązał pozwanego do podania do publicznej wiadomości informacji o wyroku, albo treści wyroku w oznaczony sposób i w oznaczonym czasie (vide: art. 18 ust. 3 znowelizowanej ustawy). 

Powstaje w tym miejscu uzasadnione pytanie, dlaczego penalizowane jest przez ustawodawcę samo w sobie pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, jeśli w następstwie tego pozyskania miało by nie dojść do ich następczego wykorzystania np. we własnym przedsiębiorstwie lub ujawnienia na rzecz osób trzecich?

Odpowiedzią może być wprowadzenie do art. 11 znowelizowanej ustawy definicji pozyskania informacji. Pozyskanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa wtedy stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, w szczególności, gdy następuje bez zgody uprawnionego i wynika z nieuprawnionego dostępu, przywłaszczenia, kopiowania dokumentów, przedmiotów, materiałów, substancji, plików elektronicznych obejmujących te informacje lub umożliwiających wnioskowanie o ich treści. Przy czym nie jest to katalog zamknięty, co oznacza, że również inne działania dokonane bez zgody uprawnionego mogą być takim nieuprawnionym pozyskaniem.

Jeżeli zestawimy powyższą definicję „pozyskania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa” ze znowelizowanym art. 18 ustawy, to zobaczymy, że przedsiębiorca uzyskał nowe narzędzie obrony. Dlaczego? Otóż dlatego, że skoro pozyskanie informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, to wystarczy samo zagrożenie interesu przedsiębiorcy, by mógł on występować z roszczeniami. Dlatego pozyskanie informacji  dokonane w sposób nieuprawniony nie musi prowadzić do ujawnienia informacji lub ich wykorzystania, by samo przez się stanowiło zagrożenie dla przedsiębiorcy i by mógł on skutecznie dochodzić roszczeń przeciwko naruszycielowi.

Dla uniknięcia wątpliwości, ustawa przewiduje wyłączenia informujące, kiedy dane działanie w postaci pozyskania, ujawnienia lub wykorzystania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa nie będzie uważane za czyn nieuczciwej konkurencji (a tym samym nie będzie mogło być penalizowane). Otóż, wtedy, gdy takie pozyskanie, ujawnienie lub wykorzystanie: (i) nastąpiło w celu ochrony uzasadnionego interesu chronionego prawem: (ii) nastąpiło w ramach swobody wypowiedzi (iii) nastąpiło w ramach ujawnienia nieprawidłowości, uchybień czy działań z naruszeniem prawa, celem ochrony interesu publicznego; (iv) ujawnienie tych informacji wobec przedstawicieli pracowników, na podstawie przepisów prawa, było konieczne dla prawidłowego wykonywania funkcji (vide: art. 11 ust. 8).

Odnosząc się do pojęcia „tajemnicy przedsiębiorstwa” warto przybliżyć jej treść zdefiniowaną w art. 11 ust. 2 omawianej ustawy. Otóż, „przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności działania w celu utrzymania ich w poufności”.

Czyli tajemnicą przedsiębiorstwa będą w istocie rzeczy wszelkie informacje w całości, części lub zestawieniu, które nie są powszechnie znane np. pracownikom lub nie są łatwo dla nich dostępne, o ile osoba korzystająca z informacji lub uprawniona do rozporządzania nimi (np. przedsiębiorca), podjęła przy zachowaniu „zwykłej” staranności działania, mające na celu utrzymanie informacji w poufności.

Przy czym mowa nie tylko o umowach „NDA” tj. umowach o zachowaniu poufności, ale przede wszystkim wszelkich innych „należytych” działaniach organizacyjnych w przedsiębiorstwie, zmierzających do zachowania poufności tj. np. szyfrowaniu plików, zabezpieczaniu dokumentacji papierowej przed dostępem osób nieuprawnionych, ustaleniu sposobu przekazywania informacji wewnątrz przedsiębiorstwa. Umowy o zachowaniu poufności mogą i powinny mieć w stosunku do powyższych działań charakter wtórny, zmierzający do zachowania w tajemnicy informacji, do których dana osoba już uzyskała lub mogła uzyskać dostęp w sposób uprawniony.

Należy przy tym podkreślić, że poprzez wykreślenie z ustawy dotychczasowej treści art. 11 ust. 2, obecnie obowiązek zachowania poufności przez byłych pracowników, którzy świadczyli pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego, przestał być w jakikolwiek sposób ograniczony czasowo. Dotychczasową zasadą (o ile umowa nie stanowiła inaczej) był obowiązek zachowania poufności przez te osoby przez trzy lata od daty ustania stosunku pracy lub innego stosunku prawnego.

Mam nadzieję, że powyższe krótkie omówienie, nieco przybliżyło Państwu obszerną problematykę znowelizowanego czynu nieuczciwej konkurencji oraz tajemnicy przedsiębiorstwa.

Katarzyna Niekrasz-Gierejko
Radca Prawny